تاریخچه سابقه تاریخی سمیرم بر طبق تحقیقات دکتر واندنبرگ به ۷۰۰ سال قبل از میلاد مسیح بر می‌گردد.
سابقه تاریخی شهرنشینی سمیرم به دورة هخامنشیان بر می‌گردد در جنوب سمیرم مزرعه‌ای به نام کوره وجود دارد که اکنون خرابه‌هایی از خانه‌ها و حتی حمام در آن به جا مانده‌است و این دلیل بر شهر بودن سمیرم در آن زمان می‌باشد، زیرا در دوران قبل از اسلام یکی از شاخص‌های شناخت شهر، حمام بوده‌است و دلیل دیگر اطلاق نام کوره بر این منطقه می‌باشد، چرا که هخامنشیان به شهر، کوره می‌گفتند. همچنین نامهای قدیمی موجود در منطقه که بیشتر آنها از واژهای قدیم فارسی دری است -مانند کوه بهرز به معنای هاله روی شعله آتش که کوهی است درشمال شهر سمیرم- نشان دهندهٔ تاریخ شهر است.
وجود تعدادی آثار باستانی و از جمله سنگ نبشتهای (کتیبه‌های) میخی حک شده بر دل کوه‌ها و سنگ‌های استوانه‌ای که به میل معروفند که پژوهشگر فقید، هرتسفلد از آنها به عنوان آثار عصر ساسانی یاد کرده نشان می‌دهد که سمیرم در زمان ساسانیان نیز در حد یک شهر بزرگ وسعت و جمعیت داشته‌است پس از دوره ساسانیان تا چندین قرن از وضعیت و تاریخ سمیرم آثار و اسنادی در دست نیست اما آنچه از گزارش‌های تاریخی بر می‌آید در دوره دیلمیان سمیرم دارای دژی محکم و استوار بوده‌است.
این منطقه در دوره سلجوقیان نیز شهری نسبتاً بزرگ بوده و قلعه‌ای استوار داشته‌است سمیرم در دوره سلجوقیان نقش مهمی در ارکان مدیریتی این سلسله ایفا کرده‌است چنانچه غیر از کمال الدین علی از وزرای معروف این عصر، وزیران حکومتی دیگری نیز در این دوره از این شهر بوده‌اند.
در عصر صفوی با وجود آرامش نسبی در سمیرم، زمین‌های این منطقه مورد خرید و فروش قرار می‌گرفته‌است البته نزدیکی آن با پایتخت صفویان، اصفهان، در این امر بی تأثیر نبوده‌است. والبته این که آب و هوای معتدلش مورد پسند پادشاهان آن عصر بود.
در دوران بعد، از جمله در عصر زندیه سمیرم به علت همجواری با پایتخت زندیه، شیراز، مورد توجه بوده‌است، در عصر قاجار منطقه در معرض تاخت و تاز قشون حکومتی بوده‌است. از عصر قاجار به بعد این منطقه عرصه رقابت و رویارویی دو ایل بزرگ بختیاری و قشقایی قرار گرفته‌است.
مهمترین واقعه تاریخ سمیرم، سال غارتی است. با سقوط حکومت رضاشاه پاره‌ای از خان‌های ایلات که در تهران یا خارج از ایران به سر می‌بردند برای کسب قدرت از دست رفته و گسترش مناطق خود، بر ضد حکومت مرکزی وارد عمل شدند. در تاریخ چهارشنبه ۸ تیرماه ۱۳۲۲ جنگ سختی بین قوای دولتی و اکثریت مردم در مقابل عشایر بویر احمدی و قشقایی آغاز شد قوای دولتی به محاصره عشایر درآمدند و به علت نرسیدن قوای کمکی قتل‌عام شدند. از جمله سرهنگ شقاقی از افسران شجاع دولتی در این جنگ جان باخته‌است که در سمیرم به خاک سپرده شد و مورد احترام مردم سمیرم است.
از این جنک تحت عنوان جنگ سمیرم در برخی کتب و منابع یاد شده، از جمله خاطرات میرزا مهدی خانشقاقی (میرزا مهدی خان ممتحن الدوله)، و رمان سووشون اثر به یاد ماندنی دکتر سیمین دانشور و نیز در قطعه‌ای از شاعر بلندآوازه معاصر احمد شاملو. خاطره این خشونت و چپاول هنوز در حافظه تاریخی مردان و زنان سالخورده به عنوان سال غارتی به جامانده است اموال مردم سمیرم در این جنگ توسط عشایر و ایلات به غارت رفت و مردم مورد آزار و اذیت قرار گرفتند
درسال ۱۳۲۵ سمیرم ازاستان فارس منتزع و تابع استان اصفهان گردید، در آبان ۱۳۲۹ شهر شد و درنهایت درسال ۱۳۴۲ سمیرم به عنوان مرکز شهرستان سمیرم شناخته شد
ریشه‌شناسی
در خصوص ریشه‌شناسی نام این شهر تعابیر و تفاسیر مختلفی به کار برده شده‌است:
نقل قولی که حکایت از قدمت تاریخی منطقه دارد و بیشتر از آن بوی افسانه به مشام می‌رسد از این قرار است که چون سام نریمان پهلوان شاهنامه فردوسی به دندان درد سختی گرفتار می‌شود بی تابی عظیمی او را فرا می‌گیرد و چون به این منطقه می‌رسد دردش بهبود می‌یابد و لذا نام این مکانِ را «سام آرام» نهادند چرا که سام در این منطقه از درد آرام گرفت و به مرور زمان این نام به سمیرم تبدیل می‌شود.
گفته‌اند سمیرم بر گرفته شده از نام سمیرامیس ملکه بابل در دنیای باستان می‌باشد که به این ناحیه گذر کرده‌است.
به نظر می‌رسد منطقی تر این باشد که نام سمیرم را به زمیران، سمیران یا شمیران نسبت دهیم، شم یا سم به معنای سرد و ران یا رام به معنای مکان، که به مرور زمان به سمیرم تبدیل شده‌است.
آثار باستانی موجود در شهر
معماری‌های دست کندی که در داخل شهر است (شامل خانه‌های صخره‌ای باستانی) از جمله جالب‌ترین نوع معماری ایران باستان است.
جاوری مدیر گروه باستان‌شناسی دانشگاه کاشان معتقد است: این خانه‌های صخره‌ای محل سکونت انسان بوده و بخشی از این خانه‌ها برای انباری تعبیه می‌شده‌است.
ناحیه‌ای در شهر سمیرم وجود دارد به نام قلعه، این قلعه را می‌توان به دوران اقوام کاسی‌ها و اوراتورها که به قبل از دوران مادها می‌رسد نسبت داد، در دامنه محله قلعه در شمال شهر سمیرم حدود هزار خانه صخره‌ای گمنام و ناشناخته وجود دارد که می‌توان گفت در دنیا بی نظیراست و بعضی از این دست کنده‌ها در دامنه قلعه سمیرم بر روی دیگری و چند طبقه ساخته شده‌اند. سیستم گرمایش، تعبیه طاقچه و شبکه آبرسانی جانمایی شده در خانه‌های صخره‌ای سمیرم بخوبی قابل مشاهده است که به سبب آگاهی محدود و بی‌توجهی مسوولان برخی سازمان‌ها مانند اوقاف امورخیریه در طرح توسعه آستان مقدس امامزاده ابراهیم (ع) بخش‌هایی از این معماری کهن در چند سال اخیر تخریب و از بین رفته‌اند. جاذبه‌های طبیعی
پارک دریاچه
- پارک دریاچه
- سرچشمه بابازرنگ (شهر کمه)
- آبشار بی بی سیدان
- آبشار تقرچه
- رودخانه شمس‌آباد و چشمه ناز ونک
- آبشار آب ملخ
- غار دنگزلو
- سد حنا
- چشمه خوانسار
- رودآباد
- چالقفا
- غار پلنگ سمیرم
- غار چهل ستون
- غار شاه آباد
- سد کمانه
جاذبه‌های تاریخی
تقرچه
- مسجد و حمام خانعلی
- مسجد جامع شهر سمیرم (محلهٔ قلعه)
- میل‌های سنگی
- حمام خواجگان
- آسیابهای آبی (خانعلی)
- قبرستان و سنگ قبرهایی از اوایل عهد اسلام
- کتیبه‌های ناخوانا در غار اشکفت راز در اطراف شهر
جاذبه‌های مذهبی
امام زاده ابراهیم
صنایع دستی
در چند سال اخیر تعداد کارگاه‌های صنایع دستی سنتی شهر کاهش یافته‌است با این حال از مهمترین صنایع دستی سمیرم می‌توان به قالی، گلیم وجاجیم اشاره کرد.
ره آورد
مهمترین سوغات سمیرم همان سیب معروف این شهر است. از دیگر ره آورد‌های سمیرم می‌توان به قارا، کشک و صنایع دستی به ویژه قالی و گلیم و جاجیم اشاره نمود.
آموزش
آموزش عالی
دانشگاه آزاد اسلامی واحد سمیرم
آموزش دینی
مهمترین مرکز آموزش دینی در سمیرم حوزه علمیه امام صادق (ع) است که در سال ۶۴ تأسیس شده‌است.
ترابری
راه‌های ارتباطی
با توجه به موقعیت شهرستان سمیرم و قرار گرفتن آن بین سه استان فارس، چهارمحال و بختیاری و کهگیلویه و بویراحمد و همچنین عبور ترافیک استان‌های بوشهر و کهگیلویه و بویراحمد و قسمتی از ترافیک استان‌های فارس و چهارمحال و بختیاری از این شهرستان به طرف شمال و مرکز، اهمیت راه‌های ارتباطی این شهرستان زیاد می‌باشد ولی با این حال راه‌های ارتباطی این شهرستان با توجه به اهمیت آن، آنچنان توسعه نیافته‌است. شهرستان سمیرم دارای ۸۶۰ کیلومتر بزرگراه اصلی، فرعی و روستایی و یک هزار و ۹۹۲ کیلومتر راه همسنگ (رتبه دوم در استان) می‌باشد.
شهر سمیرم دارای چند خروجی اصلی و فرعی است. جاده‌های اصلی سمیرم عبارت اند از:
یک کمربندی بزرگراه سمیرم-شهرضا را به جاده سمیرم-یاسوج وصل می‌کند و یکی هم جاده سمیرم-یاسوج را به جاده سمیرم-آباده
ورزش
سمیرم دارای حدود ۳ هزار ورزشکار سازمان یافته و بیش از ۳۰ هیئت ورزشی است.
تیم‌های ورزشی و ورزشکاران سمیرمی در سطح استان، کشور و جهان توانسته‌اند به موفقیت‌های زیادی دست یابند، از جمله خواهران منصوریان و سرکار خانم الهه منصوریان، ووشوکار سمیرمی که موفق به کسب طلای جام جهانی سانشو ۲۰۱۰ چین، نقره قهرمانی جهان ۲۰۰۹ تورنتو و برنز بازی‌های آسیایی ۲۰۱۰ گوانگژو شد.
مهمترین امکانات ورزشی شهر سمیرم:
|